Ömerli

Tarihi 

Yapılan bir araştırmada şu bilgilere yer verilmiştir. “Bugünün Ömerli ilçesi’nin (eski adıyla Maserti köyü)  kimin tarafından ne zaman kurulduğu kesin olarak bilinmemektedir. Yapılan arkeolojik çalışmalara göre ilçe merkezi ile Beşikkaya (eski adıyla Fafit) köyünün taş kemer, kubbe mimari yönünden benzerlikleri ilginçtir. Bu mimari tarzını ilk olarak kullanan uygarlıklar Sümerler ve Asurlulardır. Tarihte Yukarı Mezopotamya olarak anılan ve Ömerli’yi de içine alan coğrafyada Asur Devleti kurulmuştur. İlçedeki Yaylatepe (Hıbatok), Göllü, İkipınar, Beşikkaya (Fafit), Maserti harabeleri incelendikçe bu yerleşim yerinin çok eski olduğu bölgenin Asurlar, Persler, Romalılar, Bizanslılar ve Türk İslam Devletlerinin hakimiyetinde kaldığı zaman zaman elde edilen paralardan ve heykellerden anlaşılmaktadır.

İlçe merkezinde tarihi eser olarak Süryanilere ait Süryani Kadim Mor Cırcıs Kilisesi vardır. Ne zaman kurulduğu belli olmayan bu kilise restore edilerek ibadete açılmıştır. Ömerli İlçesi ve çevresi için elde edilen belgelerin en eskileri Asurlara aittir. M.Ö. 1305 – 1274 tarihlerinden kalma kitaplarda Kaşinarı Dağları’ndan bahsedilmektedir. Bahsedilen bu yer Turabin’i yani Midyat, Ömerli, Mardin ve Cizre Bölgelerini kastetmektedir. Daha sonraki Roma ve Bizans kaynaklarında   (Yunan yazarları Arrıanus ve Ptolemaeus’un eserlerinde Masion Dağı tabiriyle Mardin-Midyat Havzası’ndan bahsedilir. Bu havzanın en önemli merkezi de muhakkak ki Fafit (Beşikkaya Köyü)şehridir. M.S.589 tarihinde bu mıntıkada toplu halde Süryani, Nasturi, az miktarda Kildani ve Mahalmi yaşamıştır. M.S.1609 yıllarında Patrik Sotfo zamanında Müslümanlığı kabul etmişlerdir. Şehrin bir kaç devre geçirdiği yapılan kazılarda alt alta çıkan birkaç bina temelinden anlaşılmaktadır.

bu kazılar esnasında mozaik tabanlı evler, kuyumculuk sanayinde kullanılan beyaz toz, Asur, Pers, Bizans, Arap ve Osmanlı Devleti’ne ait çeşitli paralar, heykel ve heykelcilik, kilden testi ve küpler üzerindeki çeşitli motifler, resimler, süs eşyaları arkeolojik kazılar sonucunda elde edilen ürünlerdir. Bilhassa Sümer ve Asurlular heykeltıraşlığa ve kral heykellerine önem verdiği için kazı neticesinde heykellere fazla rastlanması şehrin kuruluşunu eski tarihlere  götürür. 1071 Malazgirt meydan muharebesinden sonra doğudan gelen Türk akıncıların, batıya geçerken bu yörede kaldıkları Süryani Kadim tarihinden anlaşılmaktadır.

1517 tarihinde Yavuz Sultan Selim Han’ın Mercidabık ve Ridaniye Savaşlarından sonra Mardin ve yöresi Osmanlı İmparatorluğuna ihlak olmuştur. Zamanla Türkleşmişlerdir.

Ömerli ilçesi (Maserti köyü) Cumhuriyet ilk yıllarında Savur’a bağlı bir bucak iken 1953 yılında ilçe olmuştur. Bucak merkezi önceleri Ovabaşı (eski adıyla Metina) köyünde iken 1925 yılında günümüzdeki konumuna nakledilmiştir ve ilk Nahiye Müdürü de Kemal Efendidir.

Coğrafi Yapı

İlçe merkezi İl merkezine 28 Km uzaklıkta ve doğusunda kalmaktadır.  İlçe, doğusunda Midyat, batısında Yeşilli,  güneyinde Nusaybin ve İl merkezi, kuzeyinde Savur İlçesiyle komşudur.  İlçenin toplam yüzölçümü 401 Km2 kadardır.

İlçe sınırları içindeki arazi yapısı, birbirlerini izleyen ters kompartıman şeklinde olup, genel olarak kuzey – güney doğrultusunda bölünmüş derelerin etrafındaki rakımı 1100 ile 800 metre civarındaki tepelerden meydana gelmektedir. Arazi yapısı kapalı olup, boyu 0.50 metre ile 3.5 metre arasında değişen meşelik bitki örtüsüyle kaplıdır. Bitki örtüsünün yoğunluğu kuzeye doğru azalmaktadır. İlçe sınırları içerisinde kaynak veren derelerin de yardımıyla vadilerdeki kısmen düz araziler sulanabilmektedir.

lçede karasal iklim yaşanmaktadır. Yaz aylarında sıcaklık ve yağış düşüklüğü, Kış aylarında sert soğuk ve kar yağışı gözlenmektedir.  Zaman zaman aşırı kar yada aşırı yağmur yağışının kaydedidiği mevsimler mevcuttur.

Nüfus Durumu

Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi verilerine göre yapılan verilerin kesin sonuçları (TUİK) Türkiye İstatistik Kurumu Başkanlığınca yapılan açıklama sonucuna göre; İlçenin merkez nüfusu 6.179, köylerin nüfusu 8.626 olmak üzere toplam nüfus 14.805 kişidir.

EĞİTİM VE KÜLTÜR

İlçemizde okur-yazarlık oranı % 93 civarındadır. İlçemizde Ortaöğretim Genel Müdürlüğüne bağlı 1 Genel Lise,1 İmam Hatip Lisesi, Temel Eğitim Genel Müdürlüğüne bağlı merkezde 1’i yatılı olmak üzere 4 ortaokul, köylerde de 3 olmak üzere toplam 7 ortaokul; Merkezde 3 İlkokul köylerde ise 21 olmak üzere toplam 24 ilkokul ve 1 müstakil Anaokulu ve 14 İlkokul bünyesinde 14 anasınıfı vardır. Okul binaları bulunan fakat öğrenci yetersizliği sebebiyle Çalışan, Çatalyurt, Çayıralanı, Çimenlik,  Duygulu, Güzelağaç, Harmankaya, Havuzbaşı, Işıkdere, İkitepe, Kocasırt, Kovanhlı, Kömürlü, Mutluca, Ovabaşı, Öztaş, Pınarcık, Sulakdere , Taşgedik, Tavuklu ve Topağaç olmak üzere 21 Köy ilkokulu halen kapalıdır. Hayat Boyu Eğitim Genel Müdürlüğüne bağlı olarak da Halk Eğitim Merkezimiz bulunmaktadır. 2013-2014 Eğitim Öğretim Yılında merkezde, Atatürk ve Cumhuriyet İlkokul Binaları İnşaat devam ettiğinden, Mehmetçik İlkokulu ise bina yetersizliği nedeniyle ikili eğitim yapmaktadır.

Kaynak: Ömerli Kaymakamlık Sitesi